MÜCADELE (1 Mart 1922 TBMM) “Yetişecek çocuklarımıza ve gençlerimize görecekleri eğitim sınırları ne olursa olsun en evvel ve esaslı olarak Türkiye’nin istiklaline, kendi benliğine ve milli geleneklerine düşman olan bütün unsurlarla mücadele etmek lüzumu öğretilmelidir. Sadece dayanıklı olmak ve vazifede kusur etmemek temel şarttır. Yaşamak için mücadele şarttır.”
UMUT (6 Mart 1937 Bursa) “Ben, Türk ufuklarından mutlaka bir güneş doğacağına, bunun hararet ve kuvvetinin bizi ısıtacağına, bundan bize bir güç çıkacağına o kadar eminim ki, bunu adeta gözlerimle görüyorum. Bütün ümidim gençliktir. Gençler! Vatanın bütün ümit ve istikbali size, nesillerin anlayış ve enerjisine bağlanmıştır.”
SEVGİ (29 Ekim 1933 Anara10. yıl) “Türk milletinin karakteri yüksektir. Türk milleti çalışkandır. Türk milleti zekidir… Türk milletinin tarihi bir niteliği de güzel sanatları sevmek ve onda yükselmektir. Türk milletinin büyük millet olduğunu bütün medeni âlem, az zamanda, bir kere daha tanıyacaktır.”
TARİH (1931/Türk Tarih Kurumu) “Tarih bir milletin kanını, varlığını hiçbir zaman inkâr edemez. Tarih yazmak, tarih yapmak kadar mühimdir. Yazan yapana sadık kalmazsa değişmeyen gerçek, insanlığı şaşırtacak bir nitelik alır. Tarihi yaşadığımız gibi yazdık fakat geleceği Cumhuriyet’e inananlara, onu koruyanlara ve yaşatanlara emanet etmek lazımdır.”
ANAYURT (Kurtuluş Savaşı) “Söz konusu vatansa, gerisi teferruattır. Bugün ulaştığımız bu netice asırlardan beri çekilen milli yıkımların yarattığı uygarlığın ve aziz vatanın her köşesini sulayan kanların bedelidir. Bu neticeyi Türk gençliğine emanet ediyorum. Yurtta sulh, cihanda sulh.”
FEDAKÂRLIK (1924 Ankara/ Öğretmenler Kongresi) “Ben icap ettiği zaman en büyük hediyem olmak üzere, Türk Milletine canımı vereceğim.” Muallimler! Yeni nesli, Cumhuriyetin fedakâr öğretmenlerini ve eğitimcileri, sizler yetiştireceksiniz. Ve yeni nesil sizin eseriniz olacaktır. Eserin kıymeti, sizin maharetiniz ve fedakârlığınız derecesiyle mütenasip bulunacaktır.” “Zor bir durumla karşılaşsanız bile, azminizden hiçbir şey kaybetmeyin. Yaptıkları işin doğruluğuna inanan insanlar, çalışmalarının denetlenmesinden, karşı fikirler ortaya atılmasından ve tercihler üzerinde münakaşa yapmaktan zevk alırlar.”
AYDINLIK (Eğitim Forumlarında) “Başarılı olmak için aydın sınıfla halkın zihniyet ve hedefi arasında doğal bir uyum sağlamak lazımdır. Yani aydın sınıfın halka telkin edeceği idealler, halkın ruh ve vicdanından alınmış olmalıdır. Taassup cahilliğe dayanır. Bundan dolayı taassubu olan cahildir. İlim mutlaka cahilliği yener, o halde halkı aydınlatmak lazımdır.”
Mustafa Kemal Atatürk’e göre, gençler yalnızca akademik başarılarla değil, millî bilinç ve bağımsızlık ruhuyla da yetiştirilmelidir. Çünkü bir milletin varlığını sürdürebilmesi, mücadele ruhuna sahip olmasına bağlıdır. Cumhuriyet’in en büyük teminatı ve çağdaş uygarlık seviyesine ulaşmaları için eğitimin önemini vurgulamıştır. Milletinin zekâsına, çalışkanlığına ve sanata olan ilgisine güvenerek, ülkemizin dünya medeniyetleri arasında hak ettiği yeri alacağına inanmıştır. Tarih bilincinin doğru şekillendirilmesi ve tarihten ders çıkarılarak geleceğe ışık tutulmasını istemiştir. Vatan sevgisini her şeyin üstünde tutmuş, bağımsızlığımızın kutsallığını vurgulamış ve “Yurtta sulh, cihanda sulh” ilkesiyle barışı esas alan bir politika benimsemiştir. Öğretmenleri, Cumhuriyet’in ve yeni neslin mimarları olarak, cehalet ve taassubun toplumun ilerlemesine engel olduğunu vurgulamış, bilim ve aklın rehberliğinde bir eğitim anlayışının benimsenmesi gerektiğini ifade etmiştir.
KÜLTÜR (22 Eylül 1924, Samsun) “Türkiye Cumhuriyeti’nin temeli kültürdür. Bu sözü burada ayrıca izaha lüzum görmüyorum. Çünkü bu, Türkiye Cumhuriyeti’nin okullarında birçok vesilelerle eser halinde tespit edilmiştir. Kültür; okumak, anlamak, görebilmek, görebildiğinden mana çıkarmak, uyanık davranmak, düşünmek ve zekâyı terbiye etmektir.”
EĞİTİM (1 Mart 1922 TBMM) “Eğitim işlerinde öyle bir program izlemek zorundayız ki o program ulusumuzun bugünkü durumuyla, toplumsal yaşamın gereksinimleriyle, çevrenin koşullarıyla ve çağın gerekleriyle uyumlu olsun. Milli Eğitim politikamızın temel ilkesi, bilgisizliğin yok edilmesidir. Bu yapılmadıkça yerimizdeyiz. Yerinde duran bir şey ise geri gidiyor demektir.”
MEDENİYET (29 Ekim 1923 Cumhuriyetin ilanı sonrası) “Türkler bütün uygar ulusların dostlarıdır. Memleketler çeşitlidir, ama uygarlık birdir ve bir ulusun ilerlemesi için de bu biricik uygarlığa katılması gerekir. En doğru, en gerçek yol uygarlık yoludur. Bağımsızlık savaşı bizi dış düşmanlardan kurtardı. Uygarlık savaşı ise, bizi iç düşmanlardan kurtaracaktır. Bu savaşı kazanmanın yolu, çağdaş eğitimden geçer.”
ATATÜRK (Atatürk’ün hayatı ve liderliğinin özeti) Başarılı bir asker, devrimci bir devlet adamıydı. Kendi kaderini ulusuyla birleştiren bir liderdi. 1915’te Çanakkale’de, İngilizlere tarihinin en büyük yenilgilerinden birini yaşattı. 1918 yılında, Birinci Dünya Savaşı’ndan yenilgi yüzü görmeden çıkan tek Osmanlı komutanıydı. Dört yıl sonra, halkını etrafında toplayarak emperyalist güçlerin desteklediği işgalci Yunan güçlerini yendi ve ulusuna bağımsızlık yolunu açtı. 1923 yılında Osmanlı İmparatorluğu’nun yıkıntıları üzerinde Türkiye Cumhuriyeti’ni kurdu ve ilk cumhurbaşkanı oldu. Ektiği demokrasi tohumları sayesinde, Türk ulusu içeride ve dışarıda birçok zorluklara göğüs gerdi. Stalin onu faşist addetti. Hitler ve Mussolini komünist olarak gördü. Bazıları da diktatör derdi, halkı ise ona ATATÜRK dedi[1].
LAİKLİK (1930, Ankara) “Laiklik, asla dinsizlik olmadığı gibi, sahte dindarlık ve büyücülükle mücadele kapısını açtığı için, gerçek dindarlığın gelişmesi imkânını temin etmiştir. Bizim dinimiz en makul, en tabii bir dindir. Bundan dolayıdır ki, son din olmuştur. Bir dinin tabii olması için akla, fenne, ilme, mantığa tekabül etmesi lazımdır. Bizim dinimiz bunlara tamamen mutabıktır.”
“Dünyada her şey için uygarlık için yaşam için başarı için en doğru yol gösterici bilimdir, tekniktir. Bilimin ve tekniğin dışında yol gösterici aramak cahilliktir, bilgisizliktir. Yalnız, bilimin ve tekniğin yaşamımızda her dakikadaki aşamalarını ve evrimini kavramak, ilerlemelerini zamanla izlemek şarttır.”
– M. Kemal Atatürk
[1] www.video.gezegenl.com. Kaynak: Atatürk’ün Söylev ve Demeçleri